Tìm hiểu nguyên nhân gây ra chứng đầu nhỏ khi sinh và biện pháp phòng tránh trước sinh

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) khẳng định virus Zika chính là nguyên nhân dẫn tới việc những em bé sinh ra với cái đầu nhỏ bất thường, đồng thời có liên quan đến các khuyết tật não nghiêm trọng khác. Từ lâu, các nhà khoa học đã phần nào nhận ra có một mối liên kết giữa Zika và bệnh đầu nhỏ. Tuy nhiên, hầu hết chuyên gia đều tỏ ra thận trọng để nói chắc chắn về vấn đề này. Nhưng bây giờ, có lẽ đã có đủ bằng chứng để đi đến kết luận. “Không còn nghi ngờ gì về việc Zika gây ra tật đầu nhỏ”, Giám đốc CDC, tiến sĩ Tom Frieden cho biết. Như đã biết, Zika được lan truyền chủ yếu qua muỗi đốt và cũng có thể lây truyền qua quan hệ tình dục. Dấu hiệu cho thấy sự tồn tại của virus Zika, đã được tìm thấy trong mô não, dịch não tủy và nước ối của các em bé đầu nhỏ.

Nguyên nhân của sự lây lan virut Zika

CDC và các cơ quan y tế khác đã và đang làm việc từ nhiều tháng qua, dựa trên một giả định cho rằng Zika gây ra các dị tật ở não. Họ cũng đưa ra những lời cảnh báo dành cho phụ nữ mang thai, khuyên họ sử dụng thuốc diệt muỗi, tránh đến các địa phương đang có dịch Zika và hạn chế quan hệ tình dục, hoặc sử dụng bao cao su. Những hướng dẫn này vẫn sẽ không thay đổi trong tương lai. Phát hiện mới được cho là sẽ giúp các cơ quan chức năng thực hiện tốt hơn vai trò của họ, trong việc thuyết phục người dân đề cao cảnh giác với loại virus nguy hiểm này.


“Chúng tôi đã rất cẩn trọng để đưa ra phát biểu này. Có một mối liên quan và nó gắn liền với nhau”, tiến sĩ Sonja A. Rasmussen thuộc CDC, chia sẻ. “Tôi nghĩ rằng thông điệp của chúng tôi bây giờ sẽ trực tiếp hơn”. Được biết CDC đã công bố kết luận trên trong một báo cáo đăng tải trên tạp chí Y học New England Journal of Medicine.

Tế bào thần kinh bị giết chết khi tiếp xúc với virus Zika

Không giống như các virus khác thuộc cùng họ, mục tiêu của virus Zika là nhắm đến sự phát triển bình thường các tế bào não, theo các nhà khoa học. Tính đến nay, đã gần một năm kể từ khi virus Zika lần đầu tiên được phát hiện ở Brazil. Kể từ đó, mối liên hệ giữa virus và các trường hợp đầu nhỏ, một căn bệnh thần kinh ở những em bé được sinh ra với cái đầu nhỏ bất thường, đã phát triển mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu vẫn chưa hoàn toàn hiểu được bằng cách nào, Zika đã gây ra tật đầu nhỏ, và họ cũng chưa thể khẳng định tồn tại một sợi dây liên kết giữa 2 vấn đề. Do đó, việc hiểu biết chính xác cách thức virus Zika tấn công những tế bào thần kinh, không chỉ giúp khẳng định mối liên hệ này, mà còn giúp các nhà nghiên cứu hiểu rõ hơn về virus, từ đó tìm ra giải pháp ngăn chặn chứng đầu nhỏ xảy ra.

Người mẹ khi mang thai nếu mang trong mình viru Zika

Để hiểu rõ hơn về cách thức virus Zika ảnh hưởng đến tế bào thần kinh, các nhà nghiên cứu muốn biết chính xác những gì sẽ xảy ra khi virus tiếp xúc với loại tế bào này. Vì vậy, họ đã cô lập virus từ một bệnh nhân người Brazil, sau đó đặt nó vào đĩa petri có chứa các cụm tế bào mầm thần kinh được gọi là Neurosphere. Đó được xem là một mô hình mô phỏng sự phát triển não của thai nhi, trong 3 tháng đầu của thai kỳ. Chỉ sau một vài ngày, các virus đã giết chết hầu hết các tế bào neurosphere. Ngoài ra, nhóm chuyên gia cũng nuôi cấy một lượng tương tự các tế bào gốc thần kinh và không cho chúng tiếp xúc với virus Zika. Kết quả, hàng trăm tế bào thần kinh phát triển.

   

Ở thí nghiệm thứ hai, các nhà nghiên cứu đã sử dụng các khối nhỏ (organoid) lấy từ não phát triển trong phòng thí nghiệm, và để một phần tiếp xúc với Zika. Những phần não đã tiếp xúc với virus Zika tăng trưởng ít hơn khoảng 40%, so với phần còn lại. Sau đó, các nhà khoa học thực hiện một thí nghiệm tương tự, nhưng cho organoid tiếp xúc với virus sốt xuất huyết, loại virus thuộc họ rất gần với Zika; và thấy virus sốt xuất huyết không có ảnh hưởng đến sự phát triển của tế bào thần kinh. Những khác biệt này cho các nhà nghiên cứu biết được 2 điều. Thứ nhất, virus Zika dường như đang tấn công các tế bào thần kinh. Thứ hai, đặc tính này là duy nhất ở Zika.

Người mẹ mang thai khi có viru zika sẽ gây ra chứng đầu nhỏ ở trẻ

Trong khi các nhà nghiên cứu thừa nhận vẫn cần nhiều nghiên cứu khác để chứng minh hậu quả của Zika đến sự phát triển của thai nhi, họ cho rằng nghiên cứu của mình sẽ giúp “củng cố mối liên kết ngày càng rõ ràng giữa Zika và dị tật não ở Brazil”. Với thông tin này, cùng với việc tìm thấy cấu trúc hoàn chỉnh của virus trong thời gian gần đây, các nhà khoa học có thể tiến hành các nghiên cứu hiệu quả hơn, từ đó dưa ra liệu pháp điều trị cũng như ngăn chặn những hậu quả mà virus để lại.